Резолюции ООН о грузинских беженцах, ВПЛ и позиция Армении

Как известно, с 2008 г. ООН регулярно принимают Резолюции, касающиеся вопроса возвращения беженцев из Абхазии и Цхинвальского региона в родные дома. Мировое содружество фундаментально поддерживает Грузию в этом. Но есть 10-15 стран, которые в угоду России или ещё чего-то, голосуют против. Нас не удивяет позиция Зимбабве, Никарагуа или государств, живущих на островах из птичьего помёта и тем более оккупанта - России. Нас огорчает позиция Армении потому, что она наш сосед и клянется в дружбе.

Посмотрим на динамику голосования в ООН по этому вопросу:

2008 г. (до августовского нападения России) - сторонников - 14, против - 11 (включая Армению), воздержались - 105.

2009 г. - сторонников - 48, против - 19 (включая Армению), воздержались - 78.

2010 г. - сторонников - 50, против - 17 (включая Армению), воздержались - 86.

2011 г. - сторонников - 57, против - 13 (включая Армению), воздержались - 74.

2012 г. - сторонников - 60, против - 15 (включая Армению), воздержались - 82.

2013 г. - сторонников - 62, против - 16 (включая Армению), воздержались - 84.

2014 г. - сторонников - 69, против - 13 (включая Армению), воздержались - 79.

2015 г. - сторонников - 75, против - 16 (включая Армению), воздержались - 78.

2016 г. - сторонников - 76, против - 15 (включая Армению), воздержались - 64.

2017 г. - сторонников - 80, против - 14 (включая Армению), воздержались - 61.

2018 г. - сторонников - 81, против - 16 (включая Армению), воздержались - 62 (Интересно, что это произошло после прихода к власти в Ереване демократа Пашиняна).

2019 г. - сторонников - 79, против - 15, воздержались - 86.

 Делегация Армении не приняла участие в процедуре. воздержались - 86.

2020 г. - сторонников - 84, против - 13, воздержались - 73. 

Делегация Армении не приняла участие в процедуре.

2021 г. - сторонников - 80, против - 13 (включая Беларусь, Бурунди, Венесуэла, Вьетнам, Зимбабве, Коморские Острова, Куба, Корейская НД Республика, Даос, Никарагуа, Россия, Судан, Сирия, Шри-Ланка), воздержались - 70. 

Делегация Армении не приняла участие в процедуре.

Мы понимаем озабоченность Армении по поводу Карабаха, но это их дело. Тем более, что этот вопрос, в основном, уже решен и не вползу Армении.

Мы так-же помним следующее: представители Армении "неофициально" неправильно поступила в Абхазии во время войны с Россией в 1992-93 годах, когда через подставных лиц финансировали и создавали батальон Баграмяна. Об этом есть много видео-фактов и показания свидетелей.

Тако не забыться и они несут свою долью ответственности за этрническую чистку грузинского населения в Абхазии.

რუსეთ-საქართველოს ღია ომის ქრონიკა. 1992. აგვისტო.

14 აგვისტო

-საქართველოს სახელმწიფო საბჭოს გადაწყვეტილებით პოლიციის ნაწილები გაიგზავნა აფხაზეთში. ამის შესახებ ინფორმირებული იყო აფხაზეთის ხელმძღვანელობა და ეს ოპერაცია კომუნიკაციების დაცვას ითვალისწინებდა. საქართველოს პოლიციას წინ მიუძღოდა სოხუმის ბატალიონი სოსო ახალაიას მეთაურობით, რომელიც სამხრეთ ოსეთში სამშვიდობო ოპერაციაში მონაწილეობის შემდეგ უბრუნდებოდა დისლოკაციის ადგილს. შემდეგ მოდიოდა შენაერთი თბილისის პოლიციის სამმართველოს უფროსის, დ. ზეიკიძის მეთაურობით.

- პირველი შეტაკება მოხდა ოჩამჩირის რაიონ სოფ. ოხურეისთან, სადაც აფსუებმა მოულოდნელად ცეცხლი გაუხსნეს პოლიციელთა კოლონას. 

- მეორე შეტაკება გულრიფშის რაიონის დასახლება აგუძერაში მოხდა. განადგურდა ქართველთა ერთი ჯავშანმანქანა.

- შეტაკება მოხდა გულრიფშის რ-ნ ს. მაჭარასთან, სადაც დაიჭრა ერთი ქართველი და დაიღუპა ერთი აფსუა მსროლელი, რომელიც საცხოვრებელი კორპუსის სახურავიდან უშენდა ცეცხლს გზატკეცილზე მოძრავ კოლონას.

- ჩასაფრებულმა აფსუებმა ბოევიკებმა ააფეთქეს დისლოკაციის ადგილისკენ (ალკკ XV ყრილობის სახელობის ტურბაზა) მიმავალი ს. ახალაიას რაზმის ქვეითთა ჯავშანმანქანა. აფეთქების ადგილას რატომღაც აღმოჩნდნენ რუსეთის ცენტრალური ტელევიზიის წარმომადგენლები, რომლებმაც უმოკლეს დროში მსოფლიოს ამცნეს, რომ „ქართული არმია ტანკებით შეიჭრა აფხაზეთში და მოახდინა მისი ოკუპაცია“.

- სისხლისღვრისა და შემდგომი გართულებების თავიდან აცილების მიზნით ქართული შენაერთები ქალაქის შემოგარენში დაბანაკდნენ.

- სეპარატისტებმა მობილიზაცია გამოაცხადეს (ს. შამბამ მიმართა აფსუა ეროვნების მოსახლეობას, რათა შეკრებილიყვნენ ადრე დათქმულ ადგილებში). აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმმა, ფაქტიურად კი ვ. არძინბამ ერთპიროვნულად მიიღო შესაბამისი გადაწყვეტილება.

 - შეიარაღებულმა აფხაზმა სეპარატისტებმა დაიკავეს ქალაქის სტრატეგიული პუნქტები.

15 აგვისტო

- გაგრის ზონაში ზღვიდან გადმოისხა მცირერიცხოვანი ქართული სამხედრო შენაერთი.

- სოხუმში ჩამოდიან თ. სიგუა, ჯ. იოსელიანი. აფხაზებთან მოლაპარაკებაში (ის თავიდან იგეგმებოდა ე.წ. სტალინის აგარაკზე - საქართველოს მინისტრთა საბჭოს დასასვენებელ სახლში, რომელიც სოხუმის შემოსასვლელში მდებარეობს, მაგრამ ს. ბაგაფშის მოთხოვნის შემდეგ ადგილი შეიცვალა) ქართული მხრიდან მონაწილეობდნენ: თ. სიგუა, ჯ. იოსელიანი (საქართველოს სახელმწიფო საბჭოს წევრი), თ. ნადარეიშვილი (აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე), ვ. ყოლბაია (დეპუტატი), ნ. მესხია (დეპუტატი), ა. იოსელიანი (აფხაზეთის უშიშროების სამსახურის უფროსი). აფხაზური მხრიდან შეხვედრაში მონაწილეობდნენ: ს. ბაგაფში (აფხაზეთის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პირველი მოადგილე), ზ. ლაბახუა (მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე), ა. ანქვაბი (დეპუტატი, შ/ს მინისტრი), ზ. აჩბა, ს. შამბა და დ. ფილია (დეპუტატები). საუბრის შემდეგ თ. სიგუამ მათ განუცხადა, რომ ვ. არძინბასთან შეთანხმებული იყო პოლიციის შენაერთის შემოყვანა კომუნიკაციების გაკონტროლების მიზნით, რამაც გაკვირვება და შეშფოთება გამოიწვია აფხაზურ მხარეში. თ. სიგუამ მოითხოვა ვ. არძინბასთან შეხვედრა, მაგრამ აფხაზთა ლიდერმა ამას თავი აარიდა და დიალოგზე უარი განაცხადა. ზ. ლაბახუას წინადადებით მიღწეულ იქნა შეთანხმება, რომ 200-200 კაციანი აფხაზურ-ქართული სამხედრო შენაერთი მდ. ფსოუდან სამეგრელომდე დაიცავდა რკინიგზასა და სხვა კომუნიკაციებს, მაგრამ შემუშავებულ დოკუმენტს ხელი არ მოეწერა. ს. ბაგაფშმა სოხუმიდან გასვლისათვის ითხოვა დრო. ამით დასრულდა ეს მოლაპარაკება. აფხაზები დროის გაყვანას ცდილობდნენ.

16 აგვისტო

- გაგრაში გაიმართა ქართული და აფხაზური პოლიტიკური ორგანიზაციებისა და შეიარაღებული ფორმირებების წარმომადგენელთა შეხვედრა. შეთანხმდნენ, რომ ქართული დესანტი არ შევიდოდა გაგრაში და დარჩებოდა განთიად-ლესელიძეში და კონტროლს იქიდან გაუწევდა რკინიგზასა და ავტოტრასას. შეთანხმება ძალაში 16 აგვისტოს შევიდა.

17 აგვისტო

- ს. ბზიფის ავტოტრასაზე აფხაზებმა პიკეტები დააყენეს.

- რამოდენიმე საათში ქართული პიკეტები გაჩნდნენ სოფ. კოლხიდასთან.

- ს. კოლხიდასთან მოხდა მძევლების გაცვლა.

- გაგრის ადმინისტრაციის მეთაურმა რ. იაზიჩბამ განაცხადა, რომ ქართულ მხარესთან შეთანხმებით ბიჭვინთიდან დაიწყება დამსვენებლების გადაყვანა ფოთში.

18 აგვისტო

- ვ. არძინბას ხელისუფლებამ დატოვა სოხუმი (თან გაიყვანეს როგორც მსუბუქი, ასევე სატვირთო ავტომანქანები, ტაქსები, ავტობუსები, გაძარცვეს რესპუბლიკური სააფთიაქო სამმართველო და წაიღეს ნარკოტიკული საშუალებებისა და სხვა მედიკამენტების მთელი მარაგი).

- ქართული შენაერთები შევიდნენ სოხუმში. საცხოვრებელი სახლების სახურავებიდან მათ შეხვდათ საკმაოდ ორგანიზებულ სნაიპერთა ჯგუფების წინააღმდეგობა, რომელსაც ორივე მხრიდან მოჰყვა მსხვერპლი (ქართული მხრდან დაიღუპა ქ. სოხუმის შჯს სამმართველოს ოფიცერი ნ. ქეცბაია). შემდგომ ქართულმა შენაერთებმა ბრძანებისამებრ პოზიციები მდ. გუმისთასთან დაიკავეს, თუმცა წინ წაწევა თავისუფლად შეეძლოთ, რადგან ე.წ. აფხაზური გვარდია პანიკურად გარბოდა გუდაუთის მიმართულებით.

- გუდაუთიდან გაგრაში ჩაიყვანეს დატყვევებული ქართველი ჟურნალისტი ალექსანდრე ბერულავა.

- საქართველოს თავდაცვის მინისტრის ბრძანებით ქ. სოხუმში „კრიმინოგენური ვითარების მკვეთრი გამწვავებასთან დაკავშირებით" გამოცხადდა მოქალაქეთა ქცევის განსაკუთრებული რეჟიმი 18 აგვისტოდან 18 სექტემბრამდე. კომენდანტად დაინიშნა გენერალ-მაიორი გ. გულუა.

- გროზნოში კავკასიის მთიელ ხალხთა კონფედერაცია იღებს გადაწყვეტილებას, მოხალისეები გააგზავნოს აფხაზეთში.

19 აგვისტო

- აფხაზები ტოვებენ გაგრას და ქართული შენაერთები იკავებენ მას.

- გაგრის კომენდანტად დაინიშნა „მხედრიონელი" ბ. ფირცხელიანი, მოადგილედ ილია ჭავჭავაძის საზოგადოების  წევრი ჯ. ლატარია.

- ლესელიძეში ჩავიდნენ საქართველოს ხელმძღვანელობის მიერ შექმნილი საევაკუაციო კომისიის წევრები.

20 აგვისტო

- არმავირში შედგა ჩრდილო კავკასიის რესპუბლიკების, როსტოვის ოლქის, სტავროპოლისა და კრასნოდარის მხარეების ხელმძღვანელთა ანტიქართული შეხვედრა. ბ. ელცინისადმი მიმართვაში მათ გამოთქვეს შეშფოთება აფხაზეთში მიმდინარე მოვლენებზე რუსეთის ფედერაციის მთავრობის  „დაგვიანებული" რეაქციის გამო.

- საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროსთან შეთანხმებით თბილისიდან შემოსული მედიკამენტები გაგრიდან გადაეცა გუდაუთის (ე.ი. აფხაზური მხარე) რაიონულ საავადმყოფოს.

- საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილის ა. ჯორბენაძემ განაცხადა, რომ აფხაზეთიდან გაიყვანეს 15 ათასი დამსვენებელი რუსეთიდან.

22 აგვისტო

- აფხაზურმა და კონფედერატების შენაერთებმა გადმოლახეს მდ. გუმისთა, მაგრამ საქართველოს ეროვნულმა გვარდიამ ისინი უკუაგდო.

- ტელევიზიით გამოვიდა საქართველოს შეიარაღებული ძალების სარდალი გ. ყარყარაშვილი, რომელმაც მკვეთრი შეფასება მისცა მოწინააღმდეგის აღნიშნულ გამოხდომას. მისი გამოსვლა გამოირჩეოდა რადიკალიზმითა და შეუწყნარებლობით.

24 აგვისტო

- შეიარაღებულმა აფხაზებმა დააპატიმრეს და გუდაუთაში წაიყვანეს ეშერელი ა. ჩხეიძე, სადაც მას და კიდევ სამ ქართველს სასტიკად სცემეს.

26 აგვისტო

- ჩეჩენი ეროვნების შეიარაღებულმა პირებმა სასტიკად სცემეს ეშერელი ე. მალიუკი ქართველების მიმართ გამოჩენილი სიმპათიის გამო. მათვე გააუპატიურეს არასრულწლოვანი ქართველი ლ. ცი-ა. სოფ. ორჯონიკიძეში აფხაზებმა თავის სახლში მოკლეს ცოლ-ქმარი ნ. და რ. ლობჟანიძეები.

30 აგვისტო

- თბილისიდან სოხუმში ჩაფრინდა სომხეთის პარლამენტის წევრთა ჯგუფი უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის წევრის, პარტია „დაშნაკცუტიუნის" წევრის სეირან ბაგდასარიანის ხელმ.ღვანელობით. კვირას ისინი შეხვდნენ თ. ნადარეიშვილსა და სხვა დეპუტატებს. სომეხმა პარლამენტარებმა მოინახულეს ქართველების მიერ კონტროლირებადი სომხური სოფლები და გაემგზავრნენ ვ. არძინბასთან შესახვედრად. მათი ვიზიტის მიზანი იყო აფხაზეთში მცხოვრები სომხების უსაფრთხოების საკითხის შესწავლა.

31 აგვისტო

-16 საათისთვის სოხუმის რ-ნ სოფ. ქვემო ეშერის მიმართულებით გადავიდა საქართველოს შეიარაღებული ძალების რაზმი, რომელსაც მძაფრი წინააღმდეგობა შეხვდა იქვე განლაგებულ რუსეთის არმიის სამხედრო ნაწილისაგან. ამ რაზმმა აიღო სოხუმის ნავთობბაზა და წისქვილკომბინატი.

- წითელი ჯვრის ქ. სოჭის საქალაქო კომიტეტმა გუდაუთის ცენტრალურ საავადმყოფოს გადასცა 50 ათასი მანეთის მედიკამენტები. წითელი ჯვრის შუამდგომლობით აფხაზეთში გაიგზავნა 350 ტონა ჰუმანიტარული ტვირთი ჩრდილოეთ კავკასიიდან. აფხაზეთიდან 57 ლტოლვილმა სოჭში მიიღო ფულადი კომპენსაცია 42 ათასი მანეთის ოდენობით.

- შექმნილი სიტუაცია აფხაზეთში მოითხოვდა სპეციალური სტრუქტურის ჩამოყალიბებას, რომელიც იმუშავებდა სოციალურ-ეკონომიკურ საკითხებზე. ამიტომ შეიქმნა აფხაზეთში მდგომარეობის სტაბილიზაციის დროებითი კომისია, რომელსაც დაეკისრა აღმასრულებელი ხელისუფლების ფუნქციები შესაბამისი სტრუქტურების შექმნით. დეპუტატებმა დროებითი კომისიის თავმჯდომარედ დაამტკიცეს გ. ლომინაძე.

- შეიქმნა ჰუმანიტარული და სხვა დახმარებების კომისია, რომელსაც სათავეში ჩაუდგნენ გ. ნაჭყებია (აფხაზეთის საპენსიო ფონდის თავმჯდომარე) და დეპუტატი ე. ასტემიროვა.

 

 

გაზეთი "Гал" და რუსული პროპაგანდა აფხაზეთში

ოკუპანტი რუსები არარსებული ე. წ. მეგრული სეპარატიზმით თამაშს ადრეც ცდილობდნენ, რომელიც თავად მეგრელებს სასაცილოდ არ ჰყოფნიდა მუდამ. ეს უპერსპექტივო თემა აფხაზეთის ოკუპაციამ მტრისთვის კიდევ უფრო აქტუალური გახადა. ისიც ცნობილია, რომ საკუთარ სიმცირეზე მომტირალი აფსუები დემოგრაფიული პრობლემების გადაწყვეტას ყველას და მათ შორის, მეგრელების გააფსუებით ცდილობდნენ. ამისთვის მათი ქართული იდენტობის მოშლა მიიჩნეოდა ერთ-ერთ საშუალებად. ამიტომ ენთუზიაზმით შეუერთდნენ რუსულ ძველ გეგმას - მეგრელი არაა ქართველი (ანალოგი - აჭარელი არაა ქართველი).  

აღნიშნულის ხელშესაწყობად გალიში 1995 წ. 4 ივნისს გამოვიდა სამენოვანი (რუსულ-აფსუურ-მეგრული) გაზეთი „Гал“. პირველი ნომერი ორგვერდიანი იყო და ტირაჟმა 500 ეგზემპლარი შეადგინა. იქიდან მოყოლებული, გაზეთის უცვლელი რედაქტორია ვინმე ნუგზარ სალაკაია. რედაქტორი ტყვარჩელიდანაა და რუსეთ-საქართველოს 1992-93 წწ. ომამდე მუშაობდა აგიტატორ-მდივნად გაზეთში «Абжуйцы» („აბჟუელები“). მისი სიტყვებით, გალში იდეოლოგიური სამუშაოს შესასრულებლად თავად სეპარატისტთა ლიდერმა ვ. არძინბამ გაგზავნა. ერთ-ერთ პირველი, ვინც დაეხმარა სალაყაიას ამ პროექტში, საბჭოთა პერიოდში გალშის რაიონულ გაზეთ „ლენინელის“ რედაქტორის ყოფილი მოადგილე გიორგი ივანეს ძე ბერია იყო.

მოგეხსენებათ, 1994 წ. 14 მაისის ცეცხლის შეწყვეტისა და ძალთა დაშორიშორების შეთანხმების შესაბამისად, ენგურთან შეიქმნა უსაფრთხოების ზონა. ე. წ. საზღვარსა და აფხაზეთის პერიმეტრს, საქართველოს ხელისუფლების თანხმობით, სამშვიდობო ძალების სტატუსით ოკუპანტი აკონტროლებდ. მაგრამ ომის ცხელი ფაზის შემდეგ გალის რ-ში სხვადასხვა შეიარაღებული ჯგუფები მოქმედებდნენ, რაც ომწაგებული მეომრების ბუნებრივი რეაქცია იყო, ვიდრე დაგეგმილი, შესაბამის ჩარჩოებში მოქცეული ან სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილი სამხედრო ოპერაციები. ეს საკითხი ცალკე კვლევის საგანია, მაგრამ, ცხადია, რომ „პარტიზანულ მოძრაობას“ ძირითადად პატრიოტიზმი კვებავდა, რომელსაც არაერთი ქართველი ვაჟკაცი შეეწირა. ცნობილია აგრეთვე, რომ 1993 წ. გალის რ-ში 3 ათასამდე ადგილობრივია მოკლული და გარკვეულწილად ეს შეიარაღებული ჯგუფები ადგილობრივი ქართველების ფიზიკურ დაცვასაც ცდილობდნენ. ომისშემდგომი საქართველოში ხელისუფლება ძალიან სუსტი იყო და თბილისში აფხაზეთისთვის, ფაქტიურად, არ ეცალათ.

სავარაუდოდ, ამ შეიარაღებულმა  ფორმირებებმა 1995-1998 წლებში გაზეთ  «Гал»-ის რედაქციის შენობა ექვსჯერ ააფეთქეს. არავინ დაღუპულა, რადგან ეს, როგორც წესი, ღამით ხდებოდა. ქართველ პატრიოტებს კარგად ესმოდათ, რა და ვინ იდგა გაზეთ „Гал“-ის გამოცემის უკან. მეგრული ენის დაცვისა და გადარჩენის ლოზუნგით რუსული სპეცსამსახურები ცდილობდნენ „ძველი სიმღერის“ ახალი ვერსიის განვითარებას.

1995 წ. გაზეთის რედაქციაში  3 კაცი მუშაობდა და პირველი ორი წელი ხელფასს, როგორც სალაკაია ამბობს, საკვები პროდუქტების სახით ღებულობდნენ, რომელიც „წითელ ჯვარს“ შეჰქონდა აფხაზეთში. დღეს რედაქციაში 8 თანამშრომელია. საინტერესოა, რომ თავად წარმოშობით მეგრელმა რედაქტორმა, მეგრული არ იცის.

გაზეთის გამოსვლის შემდეგ, რუსებმა ნ. სალაკაია მოსკოვში მეცნიერებათა აკადემიის ენათმეცნიერების ინსტიტუტში მიიწვიეს, რათა „მეტი გაეგოთ მეგრულ ენაზე“, - სინამდვილეში, სათანადო ინსტრუქციებისათვის.

სამენოვანი გაზეთი 1999-2004 წწ. არ გამოდიოდა, მაგრამ შემდგომ განახლდა და დღეს ის სოხუმის ტიპოგრაფიაში იბეჭდება ოთხგვერდიან ნომრებად, ხოლო დამატებებით 6 ან 8 გვერდიანიცაა.  2007 წლიდან გაზეთს „სახელმწიფო ბიუჯეტი“ აფინანსებს და თვეში ორჯერ გამოდის (ტირაჟი - 1000).

მეგრულ ენასა და გაზეთ "გალს" რუსებმა კვლავ 2019 წ. მიაქციეს ყურადღება, სადაც მოსკოვში ენათა ფესტივალზე ეკონომიკის უმაღლესი სკოლის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ეგიდით ლექვია თემაზე "Мегрельский язык — путь диалога и мира в Республике Абхазия" წაიკითხა ისტორიკოს-ფილოლოგ დ. მარკოვსკიმ. 

Социолингвистические аспекты мегрельского языка.

Возникновение письменного мегрельского языка.

Современное лингво-культурное состояние региона.

Перспективы развития мегрельского языка.

Лексика мегрельского языка.

ამ ფესტივალში მონაწილეობდა ნ. სალაკაიაც, მაგრამ მას სიტყვა არ მისცეს.

გაზეთის მესვეურები მხოლოდ პერიოდული გამოცემით არ შემოიფარგლებიან. ორგანოს თანამშრომლებმა გამოსცეს რუსულ-მეგრული სასაუბრო და 2016 წ. მეგრული დედაენა, რომლის რედაქტორი იყო ლენინგრადში განსწავლული ინჟინერი და თბილისში ფილოლოგიას დაუფლებული ინგლისურის სპეციალისტი ნარგიზ ბასარია. გეგმაში აქვთ საიტის შექმნა და  გაზეთის ელექტრონული ვერსიის გამოშვებაც.

ესმოდათ რა რუსეთის ძირგამომთხრელი საქმიანობის არსი, კონფლიქტის ზონაში წარმოდგენილი საერთაშორისო მისიები ცდილობდნენ გარკვეული ზომების გატარებას. რედაქტორი ნ. სალაკაიას თქმით, მათ არა ერთხელ განუცხადებიათ "პრეზიდენტ" ვ. არძინბასთვის საყვედური „არ არსებულ ენაზე“ სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული გაზეთის გამოცემის გამო. სალაკაია იხსენებს გაეროს წარმომადგენელთან მის შეხვედრასაც: „1996 წ. მე მომიწვიეს სოხუმში, ე. წ. სტალინის აგარაკზე მდებარე გაეროს ოფისში და შემომთავაზეს სამენოვან გაზეთში მეგრულის ქათულით შეცვლა. თანხმობის შემთხვევაში, დამპირდნენ ახალ ოფისს და მაღალ ხელფასებს (რედაქტორს - 850 აშშ-ს დოლარი, თანამშრომლებს - 500-500 $ თვეში). მე გამეცინა და უარი ვთქვი. მესმოდა, რომ ეს იყო აფხაზეთში ქართული ენის ლეგალიზაციის მცდელობა“.

რუსებსა და სოხუმის საოკუპაციო რეჟიმს ისე აწუხებთგალელ მეგრელთა ბედი, რომ ტელევიზიაც კი გაუხსნა:  «Абхазский народ выстрадал, отвоевал право говорить на родном языке, и мы прекрасно понимаем, какое значение имеет для жителей Гала, для тех, кто считает мегрельский своим родным языком, возможность на нем читать», – сказал глава администрации Гальского района Т. Надарая. И добавил, что решением президента РА Рауля Хаджимба созданн Гальскоге телевидения, которое  вещает на весь район на трех языках: абхазском, русском и мегрельском. Это будет хорошее продолжение того, что делает газета «Гал». Советник президента по культуре, науке и образованию Владимир Зантариа зачитал текст поздравления редакции газеты «Гал» от Рауля Хаджимба, который отметил заслуги редакции и пожелал коллективу издания дальнейшей успешной работы и благополучия. 

პირველი სატესტო ეთერი გალის ტელევიზიას 2017 წ. 15 მაისს ჰქონდა. „Гал-ТВ“-ს მთავარი რედაქტორია გალის მკვიდრი ანჟელა უბილავა, ხოლო სტუდიის დირექტორი - რუსეთის მოქალაქე, ეროვნებით დაღესტნელი ისტორიის მასწავლებელი თემირ კურბანოვი, რომელიც ტყვარჩელში ცხოვრობს.

რუს-აფსუათა „მეგრული ენის აღორძინების“ პროექტში ერთი პერიოდი ირიბად თუ პირდაპირ ქართველთა გარკვეული ჯგუფიც იყო ჩართული, მაგალითად, მეგრული ენის დღის ყოველწლიური ორგანიზატორები დასავლეთ საქართველოდან, რომლის ხელმძღვანელები, გაზეთ „გალ“-ის რედაქტორის თქმით, ამარაგებდნენ ისტორიული და სხვა მასალებით. 

მიუხედავად ამ და სხვა ძირგამომთხრელი მცდელობისა, მეგრული სეპარატიზმის პროექტი კრემლს ჩაუვარდა, რაც მოსალოდნელიც იყო. მაგრამ ეს სრულებით არ ნიშნავს იმას, რომ დაუძინებელმა მტერმა თავის განზრახვაზე ხელი აიღო. დღეს მოსკოვ-ყარაყორუმში რთული პროცესებია და სხვისი დაშლისა და გათითოკაცების მოსურნეს თავადაც უჭირს, ამიტომ ძირითადი ანტიქართული დარტყმები სხვა მიმართულებითაა გაძლიერებული.

აქვე ვიტყვით, რომ მეგრული ენის, როგორც "ქართული ენის ყულაბის", ქართველურ ენათა ერთ-ერთი ბურჯის დაცვის საკითხი ამ გაგლობალიზებულ სამყაროში აქტუალური და უფრო ობიექტური პრობლემაა, მაგრამ ის სრულებით არ ეხება ჩვენს მიერ ზემოთ მოთხრობილ და მოსკოვის მიერ ორგანიზებულ ამბებს და ცალკე თემაა.

გაყინული კონფლიქტების შესახებ

    

აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის კონფლიქტებს „გაყინულს“ უწოდებენ, რომლებმაც დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ საქართველოს მრავალჯერ მიაყენეს სახიფათო დარტყმა.

,,გაყინული კონფლიქტი’’კონფლიქტის ისეთი სახეობაა, რომელიც, მართალია, აწმყო დროში არ წარმოადგენს სისხლის ღვრის კერას, თუმცა, მასში არსებული დაძაბულობითი მუხტის გამო, შესაძლებელია მყისიერად იქცეს სამხედრო დაპირისპირების წყაროდ. საქმე გვაქვს ე.წ. ,,კონფლიქტის რეზერვებთან’’.

გაყინული კონფლიქტების თავისებურება იმაში მდგომარეობს, რომ ისინი ,,საჭიროებისამებრ’’ შესაძლებელია გამოყენებულ იქნან როგორც ქვეყნის, ასევე მთელი რეგიონის დესტაბილიზაციისათვის. ვგულისხმობთ საზღვარგარეთის (მოცემულ შემთხვევაში რუსეთის) სპეციალური სამსახურების მიზანმიმართულ ქმედებას, შეინარჩუნოს და მართოს კონფლიქტები.

რუსული საგარეო პოლიტიკა კონფლიქტების გაღვივების ,,განსაკუთრებულ დროდ” ყოველთვის მიიჩნევს ისეთ პერიოდს, როდესაც საქართველო დგას მეტად მნიშვნელოვანი გეოპოლიტიკური ცვლილებების წინაშე, მაგალითად, ხელს აწერს ნატოსთან რაიმე სახის თანამშრომლობას, ან ერთვება რომელიმე ენერგეტიკულ პროექტში, რომელიც რუსეთის გვერდის ავლით ხორციელდება. კიდევ: მოსკოვს ძალიან არ უნდა საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება, რადგან ეს ჩვენს შიდაპროცესებში ჩარევის საშუალებას უზღუდავს და „ცუდი“ მაგალითია რეგიონის ქვეყნებისთვის და თავად რუსეთისთვისაც.

გაყინული კონფლიქტების მიზანია საჭიროების შემთხვევაში სამხედრო ინტერვენციის გზით უზრუნველყოს ქვეყნის პოლიტიკური კურსის შენელება, ან საუკეთესო შემთხვევაში მისი ცვლა.

საქართველოს შემთხვევაში გაყინული კონფლიქტები გამოყენებულია ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსის, კერძოდ, ნატოსა და ევროკავშირის მიმართულებების ცვლის და ტორპედირებისსათვის. რუსული საგარეო პოლიტიკის მიზნებისათვის გაყინულ კონფლიქტთა ეფექტურობას ისიც ემატება რომ ქვეყნები, რომელთაც აქვთ ტერიტორიალური კონფლიქტები სხვა სახელმწიფოებთან და უშუალოდ მონაწილეობენ კონფლიქტში, ვერ გახდებიან ნატოს წევრი სახელმწიფოები, ანუ ალიანსის წევრობა შეუძლიათ მხოლოდ სამხედრო თვალსაზრისით სტაბილურ ქვეყნებს.

საქართველო - გერმანია და "ეროვნული თვითგვემა"

გერმანია ვერაფრით ვერ გამოვიდა მსოფლიოსა და განსაკუთრებით რუსეთისა და ებრაელების წინაშე საკუთარი დანაშაულის გრძნობის სინდრომიდან. ეს "ეროვნული თვითგვემაა" ერთ-ერთი მთავარი ფსიქოლოგიური მიზეზია რუსეთისადმი, პუტინისადმი თავდახრილი, ლოიალური და თითქმის ვასალური დამოკიდებულებისა, რაც ძალიან აზარალებს ევროატლანტიკურ, დასავლეთის პოლიტიკასა და ფასეულობებს. ეს, ცხადია, დამაზიანებელია საქართველოსთვისაც. გავიხსენოთ ნატოს ბუდაპეშტის 2008 წ. სამიტის პერიპეტიები, როცა გერმანიამ დაბლოკა ჩვენთვის სასიცოცხლო ე. წ. მაპის მინიჭება პუტინის "ჩუმი" პროტესტის გამო, რამაც ამ უკანასკნელს საქართველოზე თავდასხმისთვის, ფაქტიურად, ხელები გაუხსნა.
რუსეთის წინააღმდეგ დასავლეთის მიერ დაწესებულ სანქციებში გერმანიის მონაწილეობა ორპირული თვალთმაქცობაა მხოლოდ და ამის დასტური გაზის მილსადენ "ჩრდილოეთის ნაკადის" მშენებლობაა. თავი რომ დავანებოთ შტაზში გამოზრდილ მერკელს, რომელიც ხშირად ბავარიულ ლუდსა და შებოლილ თევზს უგზავნის ვლადიმირს, გერმანიის პრორუსული განწყობების დადასტურება თუნდაც გფრ-ს საგარეო საქმეთა მინისტრის ჰაიკო მაასის სტატიაა, რომელიც ჟურნალ "შპიგელში" Der Spiegel დაიბეჭდა ახლახან.
Министр иностранных дел ФРГ Хайко Маас: "Попытки переписать историю требуют от нас разъяснений, необходимость в которых не должна была бы возникнуть ввиду непоколебимых исторических фактовю: нападением на Польшу Германия в одиночку развязала Вторую мировую войну. И Германия в одиночку несет ответственность за преступления Холокоста, совершенные против человечности".
არადა, სადაა მოლოტოვ-რიბენტროპის ხელშეკრულება, როცა რუსებთან დასაპყრობი ქვეყნები გაიყვეს და პოლონეთის ოკუპაციისა და ანექსიის ზუსტ საზღვრებზეც შეთანხმდნენ? სადაა სსრკ-ს ჰიტლერთან მჭიდრო, თითქმის მეგობრული თანამშრომლობა ყველა სფეროში, როცა სტრატეგიულ ნედლეულსაც კი აწვდიდნენ მათ მრეწველობას? სადაა კაგებესა და გესტაპოს ძმური ჩახუტება და ერთობლივი საიდუმლო ოპერაციები? სადაა იმის შეგნება, რომ ნაციზმი, როგორც იდეოლოგია, ბოლშევიზმის ტყუპის ცალი იყო? (როგორც ამაზე ბრწყინვალედ მსჯელობს აკ. ბაქრაძე).
შეიძლება ითქვას, რომ რამდენადაც მძლავრია გერმანიის ეკონომიკური პოტენციალი და გავლენა მსოფლიოში, იმდენად სუსტია მისი აღმოსავლური, მოსკოვური, უკრაინული, კავკასიური პოლიტიკა. ჩვენი აზრით, გერმანიისთვის "რუსული შიშები" თითქმის გადაულახავ პრობლემად იქცა და ეს არაა პრაგმატული მიდგომის შედეგი, არამედ ორ მსოფლიო ომში მწარედ დამარცხებული ერის ავდმყოფური ქცევაა.
გამომდინარე, დღეს და ახლო მომავალშიც საქართველოს მთავარი ძლიერი პარტნიორი მხოლოდ ამერიკაა.
ნახევრად ხუმრობით: იმის ალბათობა არაა გამოსარიცი, რომ ევროპელებისგან ახალი მიუნხენის შეთანხმება ვიხილოთ ახალი ჩემბერლენებით, დალადიებით, მუსოლინებითა და ჰიტლერებით. ახალი "სუდეტის ოლქიც" მოიძებნება.

რუსეთ-საქართველოს ომის ერთი თვე. 1993 წლის მაისი.

1993 წ. 16-17 მარტს გუმისთაზე განცდილი მარცხისა და დიდი ზარალის შემდეგ, რუსეთის არმია მომავალი დარტყმისთვის ემზადებოდა, მაგრამ ჩვენი დემორალიზებისა და „ცხელი“ საომარი მდგომარეობის შენარჩუნების მიზნით, განაგრძობდა სოხუმის საცხოვრებელი კვარტლების დაბომბვას, მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურებას, ლოკალურ შეტაკებებს.

1-ელ მაისს საქართველოს სუ-25 ტიპის 2 თვითმფრინავი ცდილობდა მტრის საარტილერიო წერტილების ჩახშობას, როცა ერთ-ერთი გუდაუთიდან აფრენილმა სუ-27 ტიპის მოიერიშემ ჩამოაგდო. პილოტმა, კაპიტანმა რ. ნაროუშვილმა, მოასწრო კატაპულტირება.

მომავალი დარტყმისთვის მზადების ფარგლებში მოსკოვის მიერ ინტენსიურად მარაგდებოდა ტყვარჩელის ზონა, ე. წ. სამხრეთის ფრონტი, რომელიც ხმელეთიდან მოწყვეტილი იყო მტრის ძირითად ნაწილებთან კომუნიკაციას. ამიტომ ცოცხალი ძალა და იარაღი იქ ჰაერიდან ხვდებოდა.

ომის საწყის ეტაპზე ქართულმა მხარემ დიდი შეცდომა დაუშვა, ტყვარჩელი რომ არ დაიკავა და არ გაწმინდა მტრებისგან დაეს მაშინ, როცა ქალაქი დანებებას აპირებდა და თეთრი დროშაც გამოფინა. ამით, ფაქტიურად, სამხედრო თვალსაზრისით მოიხსნებოდა ოჩამჩირის ზონის პრობლემა და ის ძალები, რომლებიც მთელი კამპანიის პერიოდში 24-ე ბრიგადის სახით იბრძოდნენ ამ პერიმეტრზე, გუმისთის ფრონტს დაეხმარებოდნენ; არც დანარჩენ საქართველოსთან დამაკავშირებელი გზა გადაიკეტებოდა პერმანენტულად (რაც სოხუმის ბლოკადას აგვარიდებდა), არც ტამიშის დესანტს (1993 წ. 2 ივლისი) გაბედავდნენ და არც ამდენი ხალხი დაგვეღუპებოდა. მაგრამ ე. შევარდნაძის მოთხოვნით ტყვარჩელი არ იქნა განეიტრალებული.

საქართველოს შეიარაღებული ძალების მე-2 საარმიო კორპუსის 24-ე ბრიგადის დაზვერვის მონაცემებით, 15 აპრილიდან მაისის ჩათვლით ოჩამჩირე-ტყვარჩელის მიმართულებით მტერმა მნიშვნელოვნად გაზარდა პირადი შემადგენლობა და შეიარაღება ჩრდილო კავკასიიდან და რუსეთის სხვა რეგიონებიდან, ასევე გუდაუთიდან ჩამოყვანილი მეომრების ხარჯზე.

სისტემატიური ხასიათი მიიღო საჰაერო ტრანსპორტის მიმოსვლამ გუდაუთა-ტყვარჩელსა და თებერდა-ტყვარჩელს შორის. მაისისთვის დაჯგუფებამ შეადგინა 3-3,3 ათასამდე მეომარი, მათ შორის: აფხაზურ ათარაში - 120-150 ქვეითი, კუტოლში - 150-160, ჯგერდაში - 200, ლაბრაში - 80, ღვადაში - 150-170, ჭლოუში - 110, მოქვის მეურნეობაში - 460, მერკულაში - 300, ბესლახუბაში - 200-230, ფოქვეშში - 130-150, რეკაში - 180, ბედიაში - 250-300, ტყვარჩელში - 500.

სოლიდურად გამოიყურებოდა მოწინააღმდეგის შეიარაღებაც: ავტომატი - 3 ათასამდე, ტყვიამფრქვევი - 69, ყუმბართმტყორცნი (РПГ) - 135, ნაღმტყორცნი - 23, მსხვილკალიბრიანი საზენიტო დანადგარი (ЗСУ) - 6, ჰაერსაწინააღმდეგო რაკეტა (Стрела) - 28, უმართავი რეაქტიული რაკეტა (НУРС) - 7, საზენიტო რეაქტიული დანადგარი (Град) - 2, ქვემეხი - 4, ავტომატური ყუმბართმტყორცნი (АГС) - 3, სნაიპერის შაშხანა (СВД) - 12, ტანკი - 4, ქვეითთა საბრძოლო მანქანა (БМП) - 4, ჯავშანტრანსპორტიორი - 5, მართვადი რეაქტიული რაკეტა (ПТУРС) - 5 ერთეული.

მაისის დასაწყისში ტყვარჩელში რუსულმა ვერტმფრენებმა ჩამოიტანეს აგრეთვე „მიწა-მიწა“ ტიპის რაკეტები და დამატებით ავტომატები.

ტყვარჩელ-ოჩამჩირის დაჯგუფებას კარგად ჰქონდა ორგანიზებული კავშირგაბმულობა. ფრონტს ემსახურებოდა აგრეთვე ტყვარჩელში დამონტაჟებული რადარი.

მარტში განცდილმა მარცხმა რუსებს უჩვენა, რომ აუცილებელი იყო ქართული შენაერთების ნებისმიერი საშუალებით განეიტრალება. მან ეს ღია ბრძოლით აფსუათა და „მოხალისეთა“ რესურსით ვერ მოახერხა, რომლებიც სოხუმზე წარუმატებელი შტურმის შედეგად მთლიანად დეზორგანიზებული იყო. ამიტომ გამოსავალის ძიება დაიწყო და ე. წ. სამშვიდობო ხელშეკრულება შემოგვთავაზეს. აფსუებს რუსები ბევრ არაფერს ეკითხებოდნენ, მაგრამ ამისთვის მათი შემზადებაც აუცილებლად ჩათვალეს.

5-6 მაისს ადიღეს დედაქალაქ მაიკოპში გაიმართა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ბ. პასტუხოვის საიდუმლო შეხვედრა აფსუათა ერთ-ერთ ხელმძღვანელ ს. ჯინჯოლიასთან. (რეგიონული კონფლიქტები საქართველოში - სამხრეთ ოსეთის ა.ო., აფხაზეთის ასსრ (1989-2005). პოლიტიკურ-სამართლებრივი აქტების კრებული. თბ., 2005, გვ.153). სწორედ პასტუხოვი ამზადებდა ელცინისა და შევარდნაძის შეხვედრას და მოსკოვი საერთაშორისო არენაზე პოზიციონირებდა, როგორც ეთნიკურ კონფლიქტში შუამავალი. 
რუსეთის დელეგაციამ გააცნო აფსუათა წარმომადგენლებს 6-7 აპრილს სოჭში  გამართული პ. გრაჩოვისა (რუსეთის თავდაცვის მინისტრი) და თ. სიგუას (საქ.-ს პრემიერ მინისტრი) მოლაპარაკებების შედეგები, რომელზეც ქართულმა მხარემ რუსებს მტკიცებულებები წარუდგინა მათი საბრძოლო მოქმედებებში მონაწილეობის შესახებ და ეს „რეაქციულ ძალებს“ დააბრალა. ამაზე გრაჩოვის პროტესტმა არ დააყოვნა. მან უარყო სიგუას მტკიცებულებები და განაცხადა: «Без заключения договора о статусе российских войск в Грузии, прогресс в двусторонних отношениях невозможен. Российская сторона выступает за сохранение территориальной целостности Грузии при эффективных гарантиях автономии Абхазии и Южной Осетии». 

ქართველოში ჯარში პარალელურად ცვლილებები განხორციელდა. 6 მაისს თავდაცვის მინისტრად დაინიშნა გენერალი გ. ყარყარაშვილი; 11 მაისს გენერალ-მაიორი ვ. ქვარაია - თავდაცვის სამინისტროს სარაკეტო ჯარებისა და არტილერიის უფროსად; გენერალ-მაიორი ზ. უჩაძე - მე-2 საარმიო კორპუსის მეთაურად.

ე. წ. სამშვიდობო პროცესი გაგრძელდა და 1993 წ. 14 მაისი ე. შევარდნაძემ და ბ. ელცინმა მოსკოვში ხელი მოაწერეს ერთობლივ კომუნიკეს, რომელიც შეეხო ქართულ-რუსულ ურთიერთობებს, აფხაზეთში მდგომარეობის დარეგულირების საკითხებს. მხარეები შეთანხმდნენ, დააჩქარონ დოკუმენტების მომზადება აფხაზეთის შესახებ უმაღლესი დონის განმეორებითი შეხვედრისათვის 1992 წლის 3 სექტემბრის მოსკოვის საბოლოო დოკუმენტის ფორმატით. შეთანხმდნენ 20 მაისიდან მხარეებს შორის ცეცხლის შეწყვეტის თაობაზე. იქვე კონფლიქტის ზონაში დაინიშნა ბ. პასტუხოვი.

საერთაშორისო თანამეგობრობა ცდილობდა პოლიტიკური საშუალებებით შეეკავებინა სსრკ-ს ნანგრევებზე აღმოცენებული არასტაბილური წარმონაქმის, რუსეთის აგრესია მეზობლების მიმართ. ამის გამოხატულება იყო მაისის დასაწყისში საქართველოში გაეროს გენ. მდივნის სპეციალური წარმომადგენლის დანიშვნა. ედუარდ ბრუნერი 20-24 მაისს ვიზიტით იმყოფებოდა სოხუმში. ის გუდაუთასაც ესტუმრა. მაგრამ 20-დან ფრონტებზე შეწყვეტილი ცეცხლი ათ დღეში მტერმა, ფაქტიურად, განაახლა.

22-23 მაისს გუმისთისა და შრომის მიმართულების ფრონტის ხაზზე ქართული ჯარის მხარდამხარ განლაგდა  უკრაინელ პატრიოტთა შენაერთი „უკრაინის ეროვნული ასამბლეა - უკრაინის სახალხო თავდაცვა“ (УНА-УНСО). ისინი რუსეთის იმპერიას საქართველოში ებრძოდნენ ლოზუნგით - „თუ გუმისთაზე წავაგეთ ბრძოლა, დნეპრზე მოგვიწევს ომი!“ («Если мы проиграем бои на Гумисте, то нам придется воевать на Днепре»). 

ამასთან, დასუსტებული, მაგრამ მსოფლიოსთვის საშიში რუსეთი აგრძელებდა ორმაგ თამაშს. ტყვარჩელის მიმართულებით ყოველ დღე კურსირებდა 7-8 სამხედრო-სატრანსპორტო შვეულმფრენი მოიერიშეთა თანხლებით. მათი ტვირთამწეობა შეადგენდა 10 ტონაზე მეტს. ტვირთები გადაჰქონდათ ჩამოკიდებულ მდგომარეობაში. ვერტმფრენების მარშრუტი იყო: თებერდა-ქლუხორის გადასასვლელი (ე. წ. „Южный приют“)-ტყვარჩელი.

20 მაისს რუსეთიდან შემოფრენილ მძიმე შვეულმფრენს ცეცხლი გაუხნეს ქართველმა მეომრებმა, რის შედეგალ ის დაზიანდა და უკან გაბრუნდა, ხოლო 24 მაისი გულრიფშის რ-ნ ს. საკენთან ჩამოაგდეს მი-6, რომელსაც იარაღი გადაჰქონდა გუდაუთიდან ტყვარჩელში (დაიღუპნენ ლ. ჩუბროვი, ე. კასიმოვი, ა. საველევი, ვ. ცარიოვი, ე. ფიოდოროვი).

რუსეთი, მიუხედავად დაპირებებისა, ყველა მეთოდს იყენებდა დამოუკიდებელი საქართველოს წინააღმდეგ. ФСБ და ГРУ აყალიბებდნენ ე. წ. მოხალისეთა რაზმებს და აგზავნიდნენ აფხაზეთში, მხარს უჭერდნენ აფსუათა, სომეხთა, ჩრდილოკავკასიელთა შოვინისტური ან უბრალოდ შეცდომაში შეყვანილი წრეების ინიციატივებს და ა. შ.  

მაგალითად, 27 მაისს ვინმე აფსუა ლ. ზარანდიამ რუსეთიდან გამოაგზავნა კარგად მომზადებული და შეიარაღებულ დაქირავებულ მეომართა დაახლოებით 120 კაციანი რაზმი, რომელიც ტყვარჩელში შვეულმფრენებით გადმოიყვანეს. ის გადაანაწილეს ქ. ტყვარჩელში,  ს. ტამიშსა და ჭლოუში. ამ პერიოდში შვეულმფრენებმა ჩამოიყვანეს 200 კაცამდე კარგად შეიარაღებული ქვეითი. მოახერხეს თურქეთიდან 100 ერთეული ავტომატის ჩამოტანა.

24 მაისს გალის რ-ის ს. გუდავის მე-2 საშუალო სკოლის მოსწავლეებმა და პედკოლექტივმა შეხვედრა მოუწყვეს 24-ე ბრიგადის 245-ე ბატალიონის („სამურზაყანო“) მებრძოლებს. მათ ჯერ კიდევ არ იცოდნენ (და ვინ იცოდა?!), რომ წინ დიდი განსაცდელი გველოდა ყველას.

ასეთი იყო 1993 წ. მაისი აფხაზეთის ფრონტზე.